Yatırımın geri ödeme süresi

yazar:

kategori:

Bir yatırım için geri ödeme süresi (payback period), yatırım için harcanan toplam sermayenin ne kadar sürede geri alınabildiğini gösteren sayısal bir değerdir. Bir diğer ifade ile yatırımın sağlayacağı net nakit girişlerinin yatırım tutarını karşılayabilmesi için geçmesi geren süredir.

Yatırımın geri ödeme süresi hesaplanırken yatırımdan elde edilen yıllık net nakit akışları kümülatif olarak toplanır. Net nakit akışlarının kümülatif toplamının ilk yatırım tutarına eşit olduğu yıl, yatırımın geri ödeme süresidir.

Aynı miktarda getiri sağlayan projelerden, geri ödeme süresi daha kısa olan proje, yatırım açısından daha tercih edilen yatırımdır.

Yatırımın geri ödeme süresinin hesaplanması

Toplam yatırım tutarı 1000 TL olan bir yatırım projesinin yıllara göre net nakit akışları aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi olsun.

Başlangıç yatırım tutarı (TL) 1.Yıl  2.Yıl 3.Yıl  4.Yıl  5.Yıl
1000 TL 200 TL 250 TL 350 TL 350 TL 400 TL

 

Zaman faktörü dikkate alınmadığında bu yatırım projesi için geri ödeme süresi aşağıdaki gibi hesaplanır.

Tablodan görüldüğü üzere ilk üç yılda elde edilen net getiri 800 TL’dir. İlk dört yılda elde edilen net getiri ise 1150 TL’dir.

Geri ödeme süresi = 3 + (1000-800)/350 = 3 + 0,57 = 3,57 yıl = 3 Yıl, 6 Ay, 24 gün

Yatırım projesi için hesaplanan geri ödeme süresi, yatırımcının istediği süreden daha kısa ise bu yatırım kabul edilebilir niteliktedir.

Bu örnekte zaman faktörü göz ardı edilmiştir. Zaman faktörü dikkate alınarak bulunan geri ödeme süresine iskonto edilmiş (discounted) geri ödeme süresi denir. İskonto edilmiş geri ödeme süresi, normal geri ödeme süresine göre daha uzundur. Enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde yapılan yatırımlar için iskonto edilmiş geri ödeme süresinin hesaplanması daha uygundur.

Zaman faktörünün dikkate alınması ile yukarıdaki örneğin çözümü aşağıdaki şekildedir.

Yatırım dönemi  1. yıl 2. yıl 3. yıl 4. yıl 5. yıl
Net nakit akışı (TL) -1000 200 250 350 350 400
İskonto oranı (%) %10 %10 %10 %10 %10 %10
Bugünkü değer (TL) -1000 182 207 263 239 248

 

Örnekten de görüleceği üzere ilk dört yıl içerisinde yatırımın net nakit akımlarının bugünkü değerleri toplamı 890 TL’dir. İlk beş yıl içerisindeki net nakit akımlatı toplamı ise 1139 TL’dir. Buna göre iskonto edilmiş geri ödeme süresi aşağıdaki gibi hesaplanır.

Geri ödeme süresi (iskonto edilmiş) = 4 + (1000-890)/400 = 4 + 0,44 = 4,44 yıl = 4 Yıl, 5 Ay, 9 gün.

Dikkat edilirse, geri ödeme süresi 3,57 yıl iken zaman faktörünün dikkate alınması ile 4.44 yıl olarak hesaplanmıştır. İskonto edilmiş geri ödeme süresi daha gerçekçi bir sonuçtur.