Literatürde “iç karlılık oranı”, “iç getiri oranı”, “sermayenin marjinal verimliliği, “yatırımın marjinal verimliliği” olarak da adlandırılan iç verim oranı (İVO), yatırım projelerinin değerlendirilmesinde kullanılan bir orandır. İç verim oranı, bir yatırım projesinin net bugünkü değerini sıfıra eşitleyen diğer bir deyişle nakit girişlerinin bugünkü değerini nakit çıkışlarının bugünkü değerine eşitleyen iskonto oranı olarak tanımlanır. İç verim oranı aynı zamanda yatırımın ne oranda katma değer yaratacağını ifade eder.
Örneğin; başlangıç maliyeti 100.000 TL olan bir yıllık bir proje olsun. Bu projenin toplam nakit getirisi ise 150.000 TL olsun. Bu proje için NBD değerini sıfıra eşitleyen değer yani iç verim oranı %50’dir.
Yatırım kararı alınmasında iç verim oranı, yatırımcının yatırımdan beklediği karlılık oranı ile karşılaştırılır. Projenin riskine, yatırımcının beklentisine vb. parametrelere göre değişmekle birlikte yatırımdan beklenen karlılık oranının minimum değeri sermaye maliyeti olarak kabul edilir. Karşılaştırma sonucunda projenin kabulüne veya reddine karar verilir. Herhangi bir proje için hesaplanan iç verim oranı, yatırımdan beklenen karlılık oranından yüksek ise proje kabul edilir, değil ise proje red edilir.
İç verim oranı > Yatırımdan beklenen karlılık oranı => Proje için yatırım kararı alınır.
İç verim oranı < Yatırımdan beklenen karlılık oranı => Proje red edilir.
Birden fazla projenin karşılaştırılması söz konusu ise iç verim oranı yüksek olan proje tercih edilir.
Yatırım dönemi bir yıl olan ve daha sonraki yıllarda pozitif net nakit akımı sağlayan bir projenin iç verim oranı aşağıdaki formül ile hesaplanır:
T: projenin ekonomik ömrü
CF: Projeden sağlanacak yıllık net nakit akımı (Cash flow)
IRR: İç verim oranı
Projeden sağlanan yıllık net nakit akımlarının sabit olması durumunda yukarıdaki formülde iç verim oranının hesaplanması oldukça kolaydır. Ancak yatırım projelerinde projeden sağlanan yıllık net nakit akımları genelde birbirinden farklıdır. Bu durumda iç verim oranı, sınama-yanılma ve enterpolasyon metodunun birlikte kullanılması ile bulunur. Hesaplamada negatif ve pozitif net bugünkü değer sonucu veren iki iskonto oranı bulunur. Bu iki değer arasında enterpolasyon yapılarak iç verim oranı bulunur.
IRR = i+ + [NBD+ / (NBD+ – NBD-)]*(i- ? i+)
IRR : İç verim oranı
NBD+ : Pozitif NBD
NBD- : Negatif NBD
i+: NBD’yi pozitif yapan iskonto oranı
i-: NBD’yi negatif yapan iskonto oranı
Örneğin; A firmasının yapacağı bir yatırımın ilk maliyeti 500.000 TL ve ekonomik ömrü 6 yıldır. Yatırım projesinin yıllara göre net getirisi aşağıdaki tabloda belirtildiği gibidir. Buna göre yatırım iç verim oranının bulmaya çalışalım.
| YIL | Nakit Akımı (TL) | AÇIKLAMA |
| 0 | -500.000 | İlk yatırım maliyeti |
| 1 | 80.000 | |
| 2 | 100.000 | |
| 3 | 120.000 | |
| 4 | 150.000 | |
| 5 | 160.000 | |
| 6 | 180.000 |
Excel programında NBD formülü kullandığımızda aşağıdaki sonuçları elde ederiz:
i= %10 için NBD= 44.485,83 TL
i= %15 için NBD= -28.511,51 TL
Buna göre iç verim oranı, enterpolasyon yapılarak aşağıdaki şekilde elde edilir:
IRR = 0,1 + [44.485,83/(44.485,83 + 28.511,51)]*(0,15-0,1) = 0,128
IRR =%12,8
Excel’de İÇ_VERİM_ORANI formülü kullanıldığında da aynı sonuç alınmaktadır.
Excel programında NBD formülü kullanılarak farklı iskonto oranları için net bugünkü değerler bulunmuştur.
Tablodan görüleceği üzere yüksek iskonto oranı arttıkça daha düşük NBD değeri elde edilmektedir. İskonto oranı %13 olduğunda NBD değeri eksi olmaktadır.
Tablodaki değerler kullanılarak oluşturulan grafik aşağıdaki gibidir.
