ROI (Return on Investment), yatırımın verimliliğinin değerlendirilmesinde kullanılan bir performans ölçüsüdür. Yatırımın geri dönüşü, yatırımın getirisi veya yatırımın karlılığı olarak ifade edilen ROI, bir yatırımın ne oranda getiri sağladığını belirtir. ROI; basit, esnek ve karşılaştırılabilir özelliklere sahip olduğundan dolayı yatırımın karlılığının ölçülmesinde en çok kullanılan yöntemlerden biridir.
Yatırımdan elde edilen net faydanın (getirinin), yatırım maliyetine bölünmesi ile ROI bulunur. ROI, oran olarak ifade edilebildiği gibi yaygın olarak yüzde (%) olarak ifade edilmektedir.
Karlı bir yatırım için ROI’nin her zaman pozitif olması yeterlidir. Birden fazla yatırım seçeneği olması durumunda ise ROI’si yüksek olan yatırım seçeneği tercih edilir.
ROI hesaplama
ROI hesaplama formülü aşağıdaki gibidir:
ROI= (Yatırımdan elde edilen kazanç – Yatırımın maliyeti) / Yatırımın maliyeti
Örneğin 100.000 TL maliyet ile bir yatırım yapılmış olsun. Bu yatırımın ekonomik ömrü boyunca sağladığı toplam gelir 150.000 TL olsun. Bu durumda yatırımın getirisi (ROI) aşağıdaki gibi hasaplanır:
ROI = (150.000 – 100.000)/100.000 = 50/100 = 0.5 =%50
ROI pozitif olduğundan dolayı kabul edilebilir bir orandır.
Bir başka örnek ise Ahmet gıda ürünleri satan bir firmanın hisselerine 100.000 TL ile yatırım yapmış olsun. Bir yıl sonra aldığı hisselerin değeri 120.000 TL olsun. Ahmet’in yaptığı yatırımın geri dönüşünü hesaplamak için elde edilen karı toplam yatırım maliyetine bölmek gerekir. Yani;
ROI= (120.000 – 100.000) / 100.000 = 200/100.000 = %20
ROI tanımı ve formülü amacına ve kullanım yerine göre farklılık gösterebilir. Tanım ve formül, maliyetten ve yatırımın geri dönüşünden ne anlaşıldığına göre değişir. Örneğin bir şirketin karlılığı aşağıdaki ROI formülü ile hesaplanır:
ROI=Faiz ve vergi sonrası net kar / Toplam varlıklar
Örneğin bir şirket açısından ROI, ortaklar tarafından yatırılan sermayenin kar üretmek için ne kadar verimli kullanıldığını gösteren bir ölçüttür
ROI, bir firmanın sahip olduğu kaynakları etkin kullanıp kullanmadığını belirten karlılığın bir ölçüsüdür. Örneğin bir firmanın uzun dönem ROI’si firmanın sermaye maliyetinden düşükse bu firmanın varlıklarını likite çevirip bankaya yatırıması daha mantıklıdır.