Lisanssız güneş enerjisi santrali yatırım süreci

Lisanssız güneş enerjisine dayalı bir elektrik üretim santrali kurmak isteyen yatırımcıların izlemesi gereken süreç aşağıda belirtilen aşamalardan oluşur:

Elektrik aboneliği
Saha seçimi ve uygunluk değerlendirmesi
Dağıtım şirketine başvuru
Proje onayı için TEDAŞ’a başvuru
Dağıtım şirketi ile bağlantı anlaşması imzalanması
Tesisin inşası
Tesisin TEDAŞ tarafından geçici kabulü
Dağıtım şirketi ile sistem kullanım anlaşması imzalanması
Tesisin işletmeye alınması

Her bir aşamanın detayları aşağıdaki gibidir.

1. Elektrik aboneliği

Gerçek veya tüzel kişiler lisanssız güneş enerjisi santrali kurabilirler. Lisanssız GES kuracak kişinin uhdesinde en az bir elektrik aboneliği (tüketim tesisi) olması gerekir. (Başvuru sırasında bir tüketim tesisi mevcut değilse, üretim tesisi ile ilişkilendirilmesi planlanan tüketim tesisinin, GES’in işletmeye alındığı tarihe kadar tamamlanması zorunludur.)

2. Saha seçimi ve uygunluk değerlendirmesi

Yatırım geliştirme aşamasında en önemli aşamalardan biri, tesis kurulumu yapılacak arazinin seçimidir. Arazi seçiminde dikkate alınması gereken teknik kriterler, yatırım karlılığını doğrudan etkileyen önemli faktörlerdendir.

Arazi seçiminde dikkate alınan teknik kriterler:

Güneş radyasyon oranı
Güneşlenmes süresi
Arazinin özellikleri (cephesi, eğimi, toprak türü, gölgelenme durumu vb.)
Dağıtım şebekesine yakınlığı
Ulaşım durumu
Çevresel durumu (arazi yakınlarında tozlanmaya sebep olacak bir yapının olmaması vb.)
Arazinin bulunduğu bölgenin iklim durumu
ve diğer kriterler…

Arazi seçiminde dikkate alınan teknik olmayan kriterler:

Arazinin yasal statüsü (DSİ sulama arazisi, maden arazisi, tarım dışı arazi vb. durumlarının olup olmadığı)
Arazinin sahiplik durumu (tek sahip veya çok mirasçılı olması vb.)

Güneş radyasyon oranları, arazi eğimi, güneşlenme süresi ve diğer teknik kriterlerin de dikkate alınaması suretiyle yapılacak uygunluk değerlendirmesinde söz konusu arazinin güneş enerjisi santrali kurulması açısından uygun olup olmadığı tespit edilir. Bu değerlendirme sonucu olumlu çıkarsa arazi için satınalma, kiralama veya kullanım hakkı için gerekli işlemler yapılır.

3. Dağıtım şirketine başvuru

İlgili Yönetmelik ekinde yer alan “Lisanssız Üretim Başvuru Formu” doldurularak arazinin bulunduğu bölgenin EDAŞ’ına başvuru yapılır.

Başvuru ekinde aşağıdaki belgelerin verilmesi zorunludur:

Kurulum yapılacak arazi için sahiplik ve kullanım belgesi (Tapu kaydı, kira sözleşmesi veya kullanım hakkını gösterir belge)
Kurulacak tesisin dağıtım hattına bağlantısını gösteren tek hat şeması
İlgili tüketim tesisine ait abonelik bilgileri
Üretim tesisinin yapılması planlanan yere ait harita/kroki:
Üretim tesisine ilişikin Teknik Değerlendirme Formu

EDAŞ’ya yapılan tüm başvurular, takip eden ayın ilk 20 günü içerisinde toplu olarak değerlendirilir. Değerlendirme sonucu başvurusu olumlu sonuçlanan gerçek veya tüzel kişilere bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu gönderilir. Çağrı mektubunda bağlantı noktası, hat mesafesi ve hattın türü gibi bilgiler bulunmaktadır.

Çağrı mektubunun tebliğ tarihinden itibaren proje onayı ve diğer işlemlerin tamamlanması için 180 gün (yüz seksen) süre verilir.

4. Proje onayı için TEDAŞ’a başvuru

Çağrı mektubu alan başvuru sahibi, tebliğ tarihinden itibaren 90 gün içerisinde gerekli belgeler ile birlikte TEDAŞ Genel Müdürlüğüne başvuruda bulunmak zorundadır.

Başvuru ekinde aşağıdaki belgelerin bulunması zorunludur:

İlgili dağıtım şirketinden alınan “Bağlantı Görüşü” ve “Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu” yazıları
Sistem Temel Bilgi Formu (EK-A). Tesiste kullanılacak olan güneş enerjisi teknolojisine ait her bir ekipmanın (pv modülü, invertör, yansıtıcı yüzey, odaklayıcı sistemi vb.) elektriksel ve fiziksel teknik özellikleri
Sistem Tasarımcısı Bilgileri (Sistemi tasarlayan şirket bilgisi, irtibat kişisi ve iletişim bilgileri)
Tesisin inşa edileceği alanın GES kurmaya uygun olduğunu gösteren İl Özel İdaresi veya Belediye tarafından onaylanmış uygunluk yazısı
İlgili mevzuata uygun olarak diğer gerekli belgeler
Projeye ilişkin hesaplamalar
Proje paftaları

Başvurunun uygun bulunması durumunda proje sahibine “proje onayı” belgesi verilir. Bu belge, üretim tesisinin inşaatına başlanabileceği anlamına gelir.

5. Dağıtım şirketi ile “bağlantı anlaşması” imzalanması

TEDAŞ Genel Müdürlüğü tarafından proje onayı yapıldıktan sonra dağıtım şirketi ile proje sahibi arasında bağlantı anlaşması imzalanır. TEDAŞ tarafından proje onaylama süreci yaklaşık iki sürmektedir.

Şebekeye bağlanacak üretim tesislerinin geçici kabul işlemlerinin, bağlantı anlaşmasının imza tarihinden itibaren;

YG seviyesinden bağlanacak üretim tesislerinde iki yıl
AG seviyesinden bağlanacak tüm üretim tesislerinde bir yıl

içerisinde tamamlanması zorunludur. Mücbir sebepler dışında, bu sürelerin sonunda üretim tesisinin tamamlanmaması halinde bağlantı anlaşmasına ilişkin izin belgeleri kendiliğinden hükümsüz hale gelir.

6. Tesisin yapımı

GES tesisi projesine uygun olarak inşa edilir. Bu kapsamda aşağıdaki sistemler proje sahasına taşınır ve kurulumu ve bağlantıları yapılır:

Panel taşıyıcı sistem,
Fotovoltaik(PV) paneller
İnvertör (evirici)
Elektrik panosu
Trafo

Sistemin dağıtım sistemine bağlantısı kurulur.

7. TesisinTEDAŞ tarafından geçici kabülü

Dağıtım şebekesine bağlantısı yapılacak GES tesisinin ilgili yönetmelik ve tebliğde tanımlanan kriterlere ve bağlantı anlaşmasına yer alan şartlara uygun olduğu hususu TEDAŞ tarafından kontrol edilir. Geçici kabul işlemlerinin belirlenen süre içerisinde tamamlanması gerekmektedir.

Kabul işlemleri İlgili Teknik Mevzuata göre yapılır ve kabul işleminden sonra şebeke işletmecisi dağıtım şirketi ile bir ay içinde sistem kullanım anlaşması imzalanır.

8. Dağıtım şirketi ile “sistem kullanım anlaşması” imzalanması

Geçici kabulün yapıldığı tarihten sonra başvuru sahibi geçici kabul tutanakları ile birlikte Sistem Kullanım Anlaşması için dağıtım şirketine başvuruda bulunur.

9. Üretim tesisinin işletmeye alınması

Geçici kabul işlemleri tamamlanan ve sistem kullanım anlaşması imzalanan GES tesisi devreye alınarak elektrik üretimine başlanır.

Sistem kullanım anlaşmasında belirtilen tarihten itibaren sisteme enerji verebilir. Bu tarih, hiçbir şekilde üretim tesisinin geçici kabulünün yapıldığı tarihten önce olamaz.

Santral deveye alındıktan sonra üretilen elektriğin kullanımı ve ihtiyaç fazlası enerjinin devlete satış işlemi başlamış olur. Devlet, ürettiğiniz elektriği YEK Mekanizması kapsamında belirtilen fiyatlardan 10 yıl boyunca alma garantisi vermektedir.