Lisanssız elektrik üretim tesislerinde devir iki şekilde gerçekleştirilebilmektedir:
- Üretim tesislerinin devri
- Şirket hisse devri
Birinci yöntemde üretim tesislerinin tamamlanmış olması ve TEDAŞ tarafından geçici kabulünün yapılmış olması gerekir.
Şirket hisse devri yönteminde ise üretim tesislerinin tamamlanmasına gerek kalmaksızın herhangi bir zamanda lisanssız güneş enerjisi başvurusunda bulunan şirketin hisselerinin bir üçüncü kişiye devri söz konusudur.
Her iki yönteme ilişkin detaylar aşağıdaki gibidir.
1- Üretim tesislerinin devri
Üretim tesislerinin bir üçüncü kişiye devri, Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelikte belirtilen hükümlere tabidir. Söz konusu yönetmeliğin 29. maddesinde lisanssız olarak elektrik üreten tesislerin satış ve devrine ilişkin hükümler yer almaktadır. Bu maddeye göre lisanssız olarak kurulan bir GES üretim tesisinin bir başka gerçek veya tüze keşiye devri için koşulan şart, üretim tesisinin geçici kabulünün yapılmış olmasıdır. Yani bu maddeye göre devir için öncelikle üretim tesisinin inşa edilmesi ve TEDAŞ tarafından geçici kabulünün yapılmış olması gerekmektedir. Geçici kabulü yapılmamış üretim tesislerinin satışa veya devre konu edilemeyeceği açıkça belirtilmektedir.
Devrin gerçekleşmesi için üretim tesisini devredecek ve devralacak (gerçek veya tüzel) kişilerin eşzamanlı olarak ilgili şebeke işletmecisine (dağıtım şirketine) başvurması gerekir. Söz konusu devir başvurusu, dağıtım şirketi tarafından değerlendirilir ve 30 gün içerisinde sonuçlandırılır. Devir işlemi ile birlikte sistemi devralan gerçek veya tüzel kişi, ilgili dağıtım şirketi ile yeniden bağlantı ve sistem kullanım anlaşması imzalamak zorundadır. Bu iki anlaşma imzalanmadan devir işlemi gerçerlilik kazanmaz.
2- Şirket hisse devri
Üretim tesislerinin devri, ilgili yöntmelik hükümlerine tabi iken üretim tesislerinin sahibi veya üretim tesisi kurmak için başvuru sahibi şirketin hisselerinin devri ise Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümlerine tabidir. İlgili yönetmelikte ve diğer mevzuatta lisanssız elektrik üretim tesisi sahibi veya başvuru sahibi şirketin hisse devrine ilişkin herhangi bir kısıtlama getirilmemiştir. Bundan dolayı başvuru sürecinin herhangi bir aşamasında şirket hisseleri alıcı ve satıcı arasında devre konu olabilir.
Lisanssız üretim tesisi başvuru süreci açısından değerlendirildiğinde en az çağrı mektubunun alındığı veya sonraki bir aşamada olan firmalar yatırımcılar açısından ilgi görmektedir. Söz konusu firmaların devir sürecinin kısa özeti aşağıdaki gibidir:
- Devir alınacak şirketin sahip olduğu haklar (lisanssız üretim açısından başvuru sürecinde gelinen aşama, çağrı mektubunun alınıp alınmadığı, tamamlanması gereken aşamalar, başvuru sürecindeki riskler ve diğer hususlar)
- Üretim tesisinin yapıldığı/yapılacağı arazinin teknik, ekonomik ve hukuki açıdan değerlendirmesinin yapılması
- Firmanın hukuki açıdan incelenmesi (hukukçular tarafından due-diligence çalışmasının yapılması)
- Fiyat konusunda anlaşmaya varılması
- Devir sözleşmesinin imzalanması ve hisse devrinin gerçekleştirilmesi
- Devredilen hisse bedellerinin satıcıya aktarılması
Şirket hisse devrinde alım süreci ve dikkate alınan kriterler genel olarak benzer olmakla birlikte alıcı firmanın riske karşı tutumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.