Özellikle gelişmiş ülkelerde projelerin finansmanında kitlesel fonlama (crowdfunding) yönteminin kullanımında hızlı bir artış görülmektedir. Modern finansman yöntemlerinden biri olarak kabul edilen kitlesel fonlama yönteminde; proje sahibi girişimcinin projesi bir web platformu aracılığı ile çok sayıda katılımcıya tanıtılır ve çok katılımcıların internet üzerinden projeye kaynak (ödül, hibe, borç veya sermaye) aktarması sağlanarak projenin finansmanı sağlanmış olur. Proje sahibi ve proje destekçileri arasında arasında aracılık işlevi üstelenen web platformu işletmecisi ise sağlanan finanman miktarı üzerinden belli bir komisyon alır.
Ülkemizde kitlesel fonlamaya özgü bir yasal düzenleme henüz yapılmış değil ancak Amerika’da ve Avrupa’nın birçok ülkesinde kitlesel fonlama sistemine ilişkin özel kanunlar ve düzenlemeler yapılarak bu sistemin düzgün işlemesi ve kullanımının teşvik edilmesi sağlanmış durumdadır. Finansman kaynaklarının kıt olduğu Türkiye gibi ülkelerde kitlesel fonlama sisteminin büyük talep göreceği tahmin edilmektedir.
Temel olarak dört tür kitlesel fonlama yöntemi söz konusudur:
- Ödül bazlı (rewards-based) kitlesel fonlama: Bu yöntemde girişimciler, önceden belirlenen ödüller karşılığında projeleri için katılımcılardan (yatırımcı olmayan) kaynak desteği talep ederler. Herhangi bir kar güdüsü veya ticari amaç olmaksızın katılımcıların projelere ödül karşılığında kaynak aktarması sağlanır.
- Bağış bazlı (donation-based) kitlesel fonlama: Ödül bazlı yöntemden tek farkı; projeye kaynak aktaran katılımcılar, herhangi bir ticari amaç veya ödül beklentisi içerisinde değillerdir. Katılımcılar tamemen gönüllülük ilkesine dayalı olarak projeye hibede bulunurlar.
- Hisse bazlı (equity-based) kitlesel fonlama: Bu yöntemde şirketler, halka arz düzenlemelerine tabi olmaksızın hisselerini katılımcılara (yatırımcılara) internet platformları aracılığı ile satışa sunabilmektedir. Bir finansal fonlama kapsamına giren bu sistemin ülkemizde kullanılabilmesi için yeni bir yasal düzenlemeye ihtiyaç vardır. Sermaye Piyasası Kurulu 2014-2016 stratejik planında; önümüzdeki yıllarda hisse bazlı kitlesel fonlama sistemini piyasaya kazandıracağını belirtmiştir.
- Borç karşılığı (debt-based) kitlesel fonlama: Hisse bazlı yönteme benzerlik taşıyan bu yöntem de finansal fonlama sistemi olarak kabul edilmektedir. Bu yöntemde proje sahibi girişimci, önceden belirlenen bir faiz ve vade koşulları çerçevesinde ve belli bi teminat karşılığında katılımcılardan borç para talep etmektedir. Herhangi bir banka veya finansal kuruluşa gerek olmaksızın internet platformu üzerinden katılımcıların projeye borç aktarması yani projenin finansmanı sağlanmış olur.
ABD, Kanada ve diğer ülkelerinde ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de ödül ve bağış temelli kitlesel fonlama platformlarının sayısında hızlı bir artış görüleceği, hisse temelli ve borç temelli kitlesel fonlama platformlarının da gerekli yasal düzenlemeler yapıldıktan sonra popüler hale geleceği tahmin edilmektedir.
Kitlesel fonlama platformu için fizibilite çalışması
Türkiye’de başarılı bir kitlesel fonlama platformu kurulması için öncelikle dünya örneklerinin incelenerek detaylı bir fizibilite çalışmasının yapılması gerekir. Yapılması gereken fizibilite çalışması raporunun kapsayacağı konu başlıkları aşağıdaki gibidir:
1. Sektörel değerlendirme
- Kitlesel fonlamanın detaylı analizi,
- Kitlesel fonlama pazar analizi (pazar büyüklüğü, gelişimi, eğilimler, büyük oyuncular vb.)
- Önemli kitlesel fonlama platformların analizi (stratejileri, toplanan fon miktarları, komisyon oranları, başarılı proje analizleri, girişimci/yatırımcı sayısı, site kuralları vb.)
- Şeffaflık ilkeleri,
- Talep tahmini,
2. Hukuki değerlendirme
- İlgili mevzuat ve yükümlülükler,
- Alınması gereken izin ve ruhsatlar,
- Kullanıcı sözleşmeleri,
2. Teknik değerlendirme
- Yazılım altyapısı ve özellikleri,
- Güvenlik altyapısı,
- İş akış şemaları (proje hazırlama, katılımcı desteğinin emanet hesapta tutulması, kaynağın proje sahibine aktarılması vs.),
- Yönetim ve operasyon,
- Teknik maliyeti çalışması (web altyapısı maliyeti, reklam ve pazarlama maliyeti, içerik üretme maliyeti, hazır içerik kullanma maliyeti vs.)
4. Mali (Finansal) değerlendirme
- İşletme sermayesi,
- Sabit yatırım tutarı,
- Toplam yatırım tutarı,
- Finansal kaynak planlaması,
- Amortismanlar,
- Yıllık nakit akışı,
- Net bugünkü değer,
- İç verimlilik oranı,
- Yatırımın geri ödeme süresi
- Yatırımın karlılığı.
5. Ekonomik değerlendirme
- Projenin ülke ekonomisine katkıları,
- Fayda-maliyet analizi.
6. Risk değerlendirmesi
- Kitlesel fonlama platformu yatırımında ve işletiminde karlılığı en çok etkileyen değişkenlerin belirlenmesi, bu değerlerde sapmalara neden olabilecek belirsizlikler ve bu belirsizliklerin yol açtığı risklerin belirlenmesi,
- Risklerin yönetilmesine ilişkin çözüm geliştirilmesi,
- Duyarlılık analizi ile proje değişkenlerindeki bir değişmenin projenin karlılığı üzerindeki etkisinin hesaplanması.
7. Sonuç ve öneriler
- Fizibilite sonuçlarının yatırım kararı alınması açısından değerlendirilmesi,
- Fizibilite hazırlayan ekibin kitlesen fonlama platformu yatırımına ilişkin girişimciye önerileri,
- Yatırımın uygulama planı.
[hr]
Fizibilite çalışması yaptırmak için İletişim sayfasında yer alan Talep Formunu kullanarak bizimle bağlantıya geçiniz. >>Talep Formu