Iğdır İli Potansiyel Yatırım Alanları

Yatırım açısından Iğdır ilinin ekonomik analizi

  • Kafkasya, Orta Asya ve Ön Asya’ya yönelik ihracatta potansiyelin bulunması,
  • Iğdır’ın Doğusuna veya Batısına yapılacak nakliyede rekabet üstünlüğüne sahip olması,
  • Türkiye’de en fazla TIR varlığına sahip iller arasında olması,
  • Nahçıvan ile açık olan Dilucu, İran ile açılması planlanan Boralan ve Ermenistan ile kapalı olan Alican Sınır Kapılarına sahip olması,
  • İran ile Gürbulak ve Azerbaycan ile Dilucu Sınır Kapıları üzerinden sınır ticareti yapma yetkisine sahip olan tek il olması,
  • Uygun iklimi sayesinde ısınma giderlerinde mutlak üstünlüğünün bulunması,
  • Altyapısı (doğalgaz ve atık yönetimi dışında) hazır bir Organize Sanayi Bölgesi’nin varlığı ve ücretsiz yer tahsis edilmesi,
  • Kars-Iğdır-Nahçıvan Demiryolu gibi büyük kamu yatırımlarının, yapılacak olması ve OSB’de bir yükleme-boşaltma istasyonunun kurulacak olması,
  • Hazine Teşviklerinde en fazla desteğin sağlandığı Bölgede yer alması.

 

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK SEKTÖRÜNDE YATIRIM FIRSATLARI

  1. Silajlık Mısır ve Yonca Yetiştiriciliği: Iğdır Ovası’nın verimli ve sulanabilir olmasıyla ikliminin verdiği avantajlar sayesinde ovadan yılda iki ürün alınmaktadır. Ayrıca yonca verimi Türkiye ortalamasının üstündedir ve yılda 4-5 kez ürün alınmaktadır. Bu nedenlerle hayvancılığın en önemli maliyet unsurunu oluşturan yem üretimi amacıyla silajlık mısır ekimi yaygınlaşmıştır.
  2. Bodur Meyve Fidanı Yetiştiriciliği ile Meyvecilik-Sebzecilik: Kayısı türlerinden ana vatanı Nahcivan olan şarlak, iklim benzerliği sebebiyle Iğdır’da da yetiştirilebilmektedir. İlde yetiştirilen kayısı Türkiye çapında “Iğdır Kayısısı” adı ile ünlenmiştir. İlde bodur meyve ağaçlarının yetiştirilmesi ve meyve-sebzeciliğin geliştirilmesine uygun altyapı bulunmakta ve bu konuda ilk sıralarda yer almaktadır.
  3. Kaba Yem Üretimi : Yem bitkileri özellikle uzun süren kış aylarında hayvanların kaba yem ihtiyacının giderilmesi için ve yem fabrikalarında  hammadde olarak kullanılmaktadır. Iğdır’da üretilen kaba yem, ilin ihtiyacını karşılamakla birlikte il dışına da gönderilmektedir.
  4. Damızlık Et ve Süt Sığırcılığı: Ülke genelinde olduğu gibi bölgede de hayvancılık faaliyetlerinde verimlilik artışının sağlanmasında en önemli çözüm önerisi ırk ıslahının gerçekleştirilerek uyum sağlayabilen ve verimi yüksek ırkların yaygınlaştırılmasıdır.
  5. Koyun/Keçi Yetiştiriciliği: Bafra, Karaman gibi koyun türlerinin yetiştirilmesi için denemeler yapılmaktadır. Keçi yetiştiriciliği ise daha geri planda kalmakla birlikte verimi yüksek ve uyum sağlayabilecek Sanen Keçisi gibi ırklar konusundaki denemelerde olumlu sonuçlar alınmıştır.
  6. Seracılık ve Süs Bitkileri: Uygun iklim koşulları sebebiyle Iğdır; seracılık ve örtü altı üretimine uygun özellikleri sayesinde sadece kendi ihtiyacını değil aynı Bölge de bulunan Ağrı, Ardahan ve Kars illerinin de ihtiyacını önemli ölçüde karşılayabilecek potansiyele sahiptir. Seraların ısıtılması için biyogaz ve benzeri alternatif enerji kaynaklı önemli desteklerin bulunması konu ile ilgili önemli bir unsurdur. Özellikle serada üretilecek süs bitkileri; Rusya, Azerbaycan, Ukrayna, Kazakistan gibi eski Sovyet coğrafyasında yerleşmiş bir kültür olan çiçek alıp-verme geleneğinin de etkisiyle bu coğrafyalara ihraç edilme potansiyeline sahiptir.
  7. Yumurta Tavukçuluğu: Özellikle Gürcistan, İran gibi komşu ülkelere yönelik yumurta ihracatının artması, yumurta üretiminin ciddi boyutlarda yapılmaması veya kapasitesi düşük boyutlarda yapılması sektördeki boşluklar olarak göze çarpmaktadır. Yumurta tavukçuluğu konusunda en önemli mesele yem tedarikidir. Yemin bölgeden tedarik edilebilmesi durumunda yumurta tavukçuluğu uygun bir yatırım olarak göze çarpmaktadır.
  8. Tohumculuk
  9. Arıcılık

GIDA ÜRETİMİ VE İŞLEME

  1. Salça ve Konserve Üretim Tesisi Kurulması
  2. Meyve Suyu ve Konsantresi Üretim Tesisi Kurulması
  3. Ayçiçek Yağı Üretim Tesisleri,
  4. Helva, Lokum, Reçel, Meze ve Marmelat İmalatı Tesisi Kurulması: Iğdır’da meyve ve sebze yetiştiriciliğinin yaygın olması; patlıcan, şeftali ve kayısı reçellerinin geleneksel olarak yapılması, Orta Doğu ve Kafkasların mutfak kültüründe tatlı yeme alışkanlığının bulunması, kadın istihdamına uygun olması ve üretiminin nispeten kolay olması nedeniyle ilde potansiyeli bulunan bir sektördür.
  5. Süt ve Süt Ürünleri İşleme Tesisi Kurulması: Iğdır uygun iklimi ve besi imkânları sayesinde süt besiciliği için uygun bir ortam sunmaktadır. Iğdır iklimsel özellikleri sebebiyle hem süt hem et besiciliğine uygun özelliklere sahiptir.  Bununla birlikte bölgede sadece Iğdır’da bulunan manda ve sayı bakımından Ağrı’dan sonra ikinci sırada gelen küçükbaş hayvan sütü de ilin değerlendirilebilecek bir potansiyeli olarak karşımıza çıkmaktadır.
  6. Et Entegre Tesisi Kurulması: İlin iklimi ve besi imkânları et besiciliği için uygun özelliklere sahiptir. Bu alana yapılacak olan yatırımlar ciddi anlamda doğru ve kazançlı olacaktır.

ALTERNATİF ENERJİ

  1. Biyogaz Üretimi Tesisi Kurulması: Son yıllarda Iğdır’da çiftlik hayvancılığı hızla gelişmektedir. Gelişen hayvancılığın yanı sıra meyvecilik ve sebzeciliğin de yaygınlaşması biyogaz üretimi için uygun hammaddenin bulunmasını olanaklı kılmaktadır. Kurulacak ufak biyogaz tesisleri kırsal alanın sera ısıtması başta olmak üzere birçok ihtiyacı karşılanabilecektir. Ayrıca seracılık için de alternatif enerji kullanılmış olacak ve karbon salınımı azalacaktır.
  1. Rüzgâr Enerjisi Tesisi Kurulması: Iğdır ili rüzgâr enerjisi potansiyeli iyi seviyededir. İlin özellikle Tuzluca ilçesinde rüzgâr hızı 8 m/s olan yerler mevcuttur. İlde 6,8-7,5 m/s rüzgâr hızına sahip 0.35 km alanlar vardır ve aynı zamanda yükseltinin az olması Iğdır’da bu alanda yatırım yapılması ihtimalini artırmaktadır.
  2. Güneş Enerjisi Üretimi: Ülke genelinde illerin güneşlenme süreleri incelendiğinde Iğdır ilinde bulutlu gün sayısının düşük olması sebebiyle güneşlenme süresi oldukça uzundur. Iğdır ilinin güneş enerjisi potansiyeli incelendiğinde Tuzluca ve Merkez ilçelerinin daha yüksek güneş radyasyon değerlerine sahip olduğu Aralık ilçesinde ise en düşük değerlerin ölçüldüğü görülmektedir. İlin yıllık güneşlenme süresi ortalama 9.149 saat olup bu değer Türkiye’nin yıllık ortalama güneşlenme süresi olan 7.49 saatten oldukça yüksektir. Iğdır ilinde güneşlenme süresi yaz aylarında 12 saatin üzerine çıkmaktadır. İl ülkemizdeki güneş enerjisi potansiyeli en yüksek olan Karaman, Van ve Antalya illerinden çok daha fazla güneşlenme süresine sahiptir. Iğdır ili 850 m. olan rakımıyla mikro iklime sahip yer yer pamuk bile yetişebilmektedir.

ULAŞIM

  1. Lojistik Yatırımı: Iğdır, 3000’e yakın çekici sayısı ve 45’ten fazla C2 Yetki Belgeli uluslararası taşımacılık yapan firma sayısı ile önemli bir kara nakliyesi avantajına sahiptir. Türkiye’deki TIR varlığının yüzde 5’i Iğdır’da bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Kars-Iğdır-Nahcivan demiryolunun yapılacak olması ve Iğdır Havalimanının açılması ile kara, demir ve hava yolu entegrasyonunu içeren lojistik yatırımları için potansiyeldir. Artı olarak iç gümrüğün kurulmuş olması; günümüz lojistik anlayışında yer alan, gümrükleme, etiketleme, paketleme, nakliye, depolama gibi alanlar için sınırda hizmet verme avantajı sunacaktır.

İMALAT

  1. Mobilya İmalatı: Türkiye mobilya sektörü, şu anda ihracat sıralamasında dünyada ilk 20 ülke içinde yer almaktadır ve mobilya sektöründe son yıllarda artan devlet desteği kendini birçok alanda göstermektedir. Sektörün devamlılığı olan bir yapısının olması ve ihracatta başarılı sonuçlara ulaşılması da devlet desteğini haklı çıkarmaktadır. Bu durum sektörde Iğdır olarak sadece alıp-satan değil de üreten-satan konumunda bir yerde olmak gerekliliğini de ortaya çıkarmaktadır. Aynı zamanda üretim konumuna geçilecek olursa Nahçıvan ve İran gibi sınır ülkelere ürün satabilecek olması sektörün güçlü bir yatırım alanı olduğu gerçeğini bir kez daha göstermektedir.
  2. Metal Ürünler İmalatı: İlde ve bölgede, metal üretim sanayi bulunmamakla birlikte, metalden eşyalar üreten firmalar vardır. Bu firmalar Gebze gibi Batı illerinden metal levhalar getirmekte, ilde işlemekte ve ihracat da dâhil ihtiyacı bu şekilde karşılamaktadır. Yatırım için açık ve net gerekliliği olan bir alan olarak göz doldurmaktadır.
  3. Tarım Makineleri İmalatı: Tarımda makineleşme ve bu konudaki Bakanlık destekleri tarımsal aletlerin imalatını ülke sathında yaygınlaştırmıştır. Basit tarım aletlerinin metal sektörü ile ilgili olması ve ilde metal sektörü konusunda bir gelişmenin kaydedilmesi tarımsal aletlerin üretilebilme ihtimalini güçlendirmektedir. Iğdır’da plastik imalatının yapılabilirliği, ovanın sulu tarıma kavuşması, yeni barajların yapılması, arazilerin ıslahı gibi gelişmeler de makineleşmeyi hızlandırmaktadır.
  4. Ambalaj Malzemeleri Üretimi: Ambalaj sektörü hizmet ve sanayi sektörünün önemli bir girdisidir. Özellikle oluklu mukavva ve çuval üretimi bölgede önemli bir ihtiyaç olarak göze batmaktadır. Bu ihtiyaçsa Türkiye’nin farklı illerinden karşılanabilmektedir. Özellikle İran ve Azerbaycan’ın talebi bu konudaki yatırımları olanaklı kılmaktadır. Oluklu mukavva için en önemli girdi buhar ve buhar elde edebilmek için gerekli enerji olmakta ve bu konuda OSB’de bir doğalgaz çevrim santralinin kurulması ile ortaya çıkacak buharın işletmelere tahsis edilmesi üzerinde çalışmalar devam etmektedir.
  5. Tuğla-Bims (Pomza İşleme) Üretimi: Iğdır’ın Tuzluca ilçesi eski dönmelerden beri tuğla ocaklarına ev sahipliği yapmaktadır. Cumhuriyet döneminde devlet tarafından işletilen tuğla ocakları daha sonraları özelleştirilmiştir. Bununla birlikte Iğdır’da tuğla üretimi profesyonel anlamda gerçekleştirilmeyi beklemektedir. Bölge de çok fazla tuğla üretimi yapan ve ihtiyacı karşılayabilecek ölçek mevcut değildir. “Beyaz Altın” olarak değerlendirilen ve yaklaşık 170 ayrı sektörde kullanılan pomza (Bims) konusunda Iğdır ve bölgesi zengin pomza yataklarına sahiptir ve yatırım için potansiyel teşkil etmektedir.
  6. Temizlik Malzemeleri Üretimi: İldeki en önemli ihracat kalemlerinden biri de temizlik malzemeleridir. Komşu ülkelerdeki Türk Malı imajının güçlü olması pazarlama konusunda önemli bir avantaj sağlamakla birlikte markalaşma ve tanıtım söz konusu ürünler için önemli etki ve sonuç olabilecektir.
  7. PVC Tabanlı Ayakkabı İmalatı:Petrol ve taş kömüründen elde edilen polivinilklorür (PVC), yaklaşık 170–180 ºC civarında eriyen çokça kullanım alanı olan bir plastik türüdür. Ayakkabı taban malzemesi olarak büyük bir oranda kullanılmakta olan PVC diğer taban malzemelerine göre oldukça ucuzdur. Bu sebeple Iğdır için yatırım ve istihdamda çok iyi bir sanayi alanıdır.
  8. Plastik ve Plastik Esaslı Eşya İmalatı: Plastik sanayi esnek üretim modeline en uygun sektördür. Üretim hattında yer alan enjeksiyon makineleri ile enjeksiyon metoduyla üretilen değişik ürünleri aynı çatı altında üretmek mümkündür. Bu sebeple, talepte daralma olması durumunda üretim konusunu değiştirilebilmekte veya birden fazla ürün aynı yatırımla üretilebilmektedir. Sektörde yerli üreticiler dünya standartlarını yakalamış olup, her türden plastik işleme makinelerinin büyük bir bölümü ülkemizde mevcuttur. Plastik malzemeler, özelliklerinin uygunluğu sebebiyle hemen, hemen her alanda kullanılabilen malzemelerdir. İlde bu alanda yapılacak olan yatırım avantajlı bir pazar yapısına sahip olacaktır.
  9. Elektrikli Ev Aletleri İmalatı
  10. Damlama Sulama Sistemleri

TEKSTİL

  1. Örme Eşya (çorap, kazak vb.) Üretimi
  2. Trikotaj ve Konfeksiyon Üretimi

 İNŞAAT

  1. Konut
  2. AVM: Artan nüfusu, öğrenci sayısı ve gelir seviyesi ile Iğdır hızla gelişmekte ve kaliteli yeme-içme ve alışveriş mekânlarına olan talep artmaktadır. Şehrin gelişmesinin yanı sıra özellikle komşu ülkelerden alışveriş ve eğlence amacıyla kente gelen turistler ve havalimanının açılması ile ilden transit geçiş yapanların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Iğdır’ın Van-Kars-Artvin turizm koridoru üzerinde yer alması ve Iğdır halkının İran ve Azerbaycan halkları ile kültürel yönden yakınlığının bulunması da ile gelen turist sayısını ve nitelikli yeme-içme tesislerine (restoran, kafe vb.), alışveriş yerlerine ve konaklama otellere olan talebi artırmaktadır. Bu olanakları sağlayabilecek nitelikte bir AVM ilde bulunmamaktadır.
  3. Apart Daire ve Öğrenci Yurdu: Hâlihazırda 3.000’in üzerinde öğrencisi bulunan ve sürekli kapasitesi genişleyen üniversite nedeniyle ve kısa dönemli tayin gelen memurların tercihiyle yurtlar ve eşyalı apart daireler daha önemli hale gelmiştir.
  4. Otel (3 yıldız ve üzeri): Iğdır çok fazla turizm niteliği olan bir il olmamakla birlikte genellikle eğlence, alış veriş ve iş için ziyaret edilmektedir. İran’ın resmi tatili olan Perşembe ve Cuma günleri Iğdır’a çok sayıda İranlı turist gelmektedir. Nahcivan’dan ise alış veriş amaçlı günübirlik ziyaretler gerçekleştirilmektedir. İran’ın ikinci büyük şehri Tebriz’in Iğdır’a 390 km, Nahcivan’ın ise 186 km mesafede olması bu ziyaretleri kolaylaştırmaktadır. Bu ülkelerden gelenlerin Türkiye’ye vizesiz girebilmeleri de geçişleri kolaylaştırmaktadır. İlerleyen yıllarda Karabağ sorununun çözülmesi durumunda Iğdır’a 38 km mesafede olan 1,5 milyon nüfuslu Erivan’dan da başta Ağrı Dağı olmak üzere ticari ve kültürel ziyaretlerin gerçekleşmesi de imkan dâhilindedir. Firma temsilcileri gibi meslek gruplarının haftanın birkaç günü Iğdır’a geldikleri düşünüldüğünde Iğdır’da çoğu zaman boş otel bulmak zorlaşmaktadır. Birçok organizasyona ev sahipliği yapan ildeki en lüks otellerin 3 yıldızlı olduğu ve toplantı, konferans için uygun salonlara da sahip olmadıkları düşünüldüğünde yatırım için çok önemli bir alan olduğu görülecektir.  Havalimanının açılması şehre yeni bir soluk getirmiş olup ildeki otel ihtiyacının had safhaya ulaşacağı tahmin edilmektedir.
  5. Hazır Beton Santralı

TESİS

  1. Silaj Paketleme Tesisi: Bölgede hayvan sayısının artması, çiftlik hayvancılığının yaygınlaşması ve Iğdır’da silajlık mısır üretiminin yaygınlaşması neticesinde silaj paketleme tesislerinin sayısında da artış gözlenmektedir. Hammadde ilden sağlanmakta olmakla birlikte paketleme için ihtiyaç duyulan ambalaj malzemesi (çuval gibi) konusunda bir boşluk bulunmaktadır.
  1. Soğuk Hava Deposu: Iğdır uygun iklimi sayesinde bulunduğu bölgenin meyve-sebze deposu olmaya adaydır. Tarımsal faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği Iğdır Ovası’nda üretilen ürünlerin yıllık talebe göre piyasaya sürülebilmesi için gerekli olan ortam soğuk hava depolarıdır ve ilk şoklamanın yapılarak ürünlerin daha uzun mesafelere gönderilebilmesi, yıla yayılarak daha fazla satış hasılatının elde edilebilmesi ve talebe göre piyasaya sürülebilmesi üreticilerin soğuk hava deposuna olan ilgisini artırmaktadır. Ayrıca Iğdır’da iç gümrüğün kurulması ile bu ürünler Iğdır’da paketlenebilecek ve gümrüklenebilmesini de sağlayacaktır.
  2. Yaş Sebze ve Meyve Paketleme: İlde yaygın olan meyve ve sebzecilik faaliyetlerinin; paketleme, ayıklama gibi bir dizi işlemden geçirilerek büyük şehirlere gönderilmesiyle normal fiyatından daha fazla bir fiyata alıcı bulabildiği değerlendirilmektedir. Diğer taraftan ili tanıtmaya yönelik hediyelik eşya konusundaki yetersizlik de turizmde bilinirliğini azaltmaktadır. Paketlenmiş hediyelik Iğdır kayısısı ve Malatya örneğinde olduğu gibi bunun yan ürünlerinin de paketlenmesi önemli bir ekonomik girdi sağlayacaktır.
  3. Lisanslı Depoculuk: Iğdır ülkemizde 3 ülkeye sınır olan tek ilidir ve ilde 2’si kapalı 3 kara sınır kapısı bulunmaktadır. İlin ihracatı, bölgenin ihracatının yüzde 60’ ını tek başına karşılamaktadır. İthalat ise yeni gelişmekle birlikte özellikle hammadde teminine ilişkindir. İlde Gümrük Müdürlüğünün kurulmuş olması ile lisanslı depoculuk faaliyetlerinin artması söz konusu olacaktır. Aynı zamanda Bölgede iç gümrük hizmeti sadece Doğubayazıt ve Iğdır’da verilebilmektedir.

BİLİŞİM

  1. Çağrı Merkezi: Güçlü ve kesintisiz telekomünikasyon altyapısının varlığı, yatırım maliyetlerinin düşük olması ve genç işgücü piyasasının yüksek olması çağrı merkezlerinin kurulacağı yerin seçiminde etkili olan başlıca faktörlerdir. Büyük şehirlerdeki kira, ulaşım, işgücü maliyetlerinin fazlalığı, trafik sıkıntısı, işi sahiplenecek nitelikli işgücünün yetersiz olması gibi sebeplerden dolayı çağrı merkezi işletmeleri son yıllarda artan bir eğilimle yatırımlarını Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi illerine kaydırmaya başlamışlardır. Iğdır’da şehir içi ve şehirlerarası ulaşım sorununun bulunmaması ile il merkezinin mütevazı bir alan içinde kurulu olması; çalışan personelin zaman kaybını önlemekte, verimliliği artırmakta ve işletmeyi olası bir maliyetten kurtarmaktadır. Aynı zamanda Iğdır şehir merkezinde fiber optik altyapı bulunmaktadır. Üniversitede yaklaşık 3.500 öğrencinin bulunması ve sayının yıldan yıla artması, nüfusun yüzde 62’sinin 30 yaşın altında olması için işgücü havuzunu oluşturmaktadır.