Enerji ve organik gübre elde etmek amacıyla bir biyogaz üretim tesisi kurmak için öncelikle kapsamlı bir fizibilite çalışmasının yapılması gerekmektedir. Fizibilite çalışması ile pazardaki talep miktarı, gerekli teknik altyapı, yatırım için ihtiyaç duyulan toplam sermaye tutarı, yatırımın ticari karlılığı, geri ödeme süresi ve yatırıma ilişkin diğer hususlar detaylı bir şekilde ele alınır ve elde edilen sonuçların değerlendirmesi ile bir yatırım kararı alınır ve yatırım buna göre planlanır.
Yenilenebilir enerji kaynağı olarak biyogaz özellikle son on yılda birçok ülkede ciddi derecede önem kazanmıştır. Dünyada en fazla biyogaz üretimi Çin’de yapılmaktadır. Avrupa’da ise Almanya başı çekmektedir. Almanya’da toplam elektrik gücü 2,8 Gigawatt’ı bulan yaklaşık olarak 7.000 tesis faaliyet göstermektedir. Avusturya ve İsveç, biyogazı basınçlandırarak araçlarda kullanan nadir ülkelerdendir. Avrupa’da 2020 yılında biyogazdan 56,4 TWh elektrik üretimi hedeflenmiştir. Bu hedefe ulaşabilmek için termokimyasal ve biyokimyasal metotlara dayalı üretim teknolojilerinin geliştirilmesi için önemli girişimler başlatılmıştır.
Türkiye’de de biyogaz üretimine dönük büyük ve şimdilik geniş ölçüde kullanılmayan bir potansiyel bulunmaktadır. Farklı kuruluşlar tarafından yapılan araştırmalara göre Türkiye’nin elektrik ihtiyacının azami % 12’si biyogazdan elde edilebilir. Biyogaz potansiyeli içerisinde yaklaşık olarak % 40’lık bir orana sahip olan sığır gübresi (katı ve sıvı faz karışık) ve tavuk gübresi en önemli substratları teşkil etmektedir.
Biyogaz yatırımı için fizibilite çalışması
Biyogaz tesisi için yapılması gereken fizibilite çalışmasının aşağıdaki konu başlıklarını içermesi gerekir:
1. Sektörel değerlendirme
- Türkiye enerji sektörü arz-talep durumu ve genel değerlendirmesi
- Yenilenebilir enerji sektörü genel değerlendirmesi
- Santral için yer seçimi ve değerlendirmesi (hammadde sürekliliği vb. hususlar),
- Tesisten elde edilen elektrik enerjisi, ısı enerjisi ve gübrenin kullanımı, satış olanakları ve satış fiyatları tahmini,
- Projenin gerçekleştirilmesi düşünülen yörede atık miktarı ve tahmini
- Yatırımın, bulunduğu bölge ve ülke ekonomisi açısından değerlendirmesi
2. Hukuki değerlendirme
- İlgili mevzuat ve yükümlülükler,
- Üretim sahasının mülkiyet durumu,
- Biyogaz üretim tesisi için alınması gereken izin ve ruhsatlar,
- Hammadde tedarik sözleşmeleri, enerji satış sözleşmeleri vb.
- Devlet tarafından verilen teşvik ve destekler,
3. Teknik değerlendirme
- Arazi genişliği, üretim kapasitesinin belirlenmesi ve tesis büyüklüğü,
- Biyogaz üretim tesisi için ihtiyaç duyulan hammadde (hayvan gübresi vb.) miktarı,
- İhtiyaç duyulan hammaddenin tedarik edilmesi,
- Üretim yöntetim ve teknoloji seçimi,
- Teknik altyapının ve özelliklerinin belirlenmesi (Fermantör, seperatör, kojenerasyon santrali, depolama tankı, gübre paketleme ünitesi, ,
- Inşaat altyapısı,
- Atıkların toplanması ve işlenmesi
- Teknik ve yönetici personel ihtiyacı,
- Üretilecek biyogaz, ısı ve elektrik miktarı,
- Sistemin verimi,
- İş akış şemaları,
- Kalite ve standartlar,
4. Mali (finansal) değerlendirme
- Proje geliştirme ve tesisi kurulum maliyeti,
- İnşaat maliyeti,
- İhtiyaç duyulan makine-ekipman maliyeti,
- Hammadde maliyetleri,
- Nakliye maliyeti,
- İşletme dönemi giderleri,
- Amortismanlar,
- Biyogaz tesisi sabit yatırım tutarı,
- Biyoga tesisi işletme sermayesi,
- Toplam yatırım tutarı,
- İşletme dönemi gelir tahmini,
- Yıllık nakit akışı,
- Finansal kaynak planlaması,
- Net bugünkü değer,
- İç verimlilik oranı,
- Yatırımın geri ödeme süresi
5. Ekonomik değerlendirme
- Projenin kurulduğu bölgenin ve ülke ekonomisine katkıları,
- Fayda-maliyet analizi
5. Risk değerlendirmesi
- Karlılığı en çok etkileyen değişkenlerin belirlenmesi, bu değerlerde sapmalara neden olabilecek belirsizlikler ve bu belirsizliklerin yol açtığı riskler,
- Risklerin yönetilmesi ve çözüm geliştirilmesi,
- Duyarlılık analizi proje değişkenlerindeki bir değişmenin projenin karlılığı üzerindeki etkisinin hesaplanması,
6. Sonuç ve öneriler
- Fizibilite sonuçlarının yatırım kararı alınması açısından değerlendirilmesi ve fizibilite hazırlayan ekibin önerileri.